Havâic-i asliyye temel ihtiyaçlar anlamına gelip zakâta tabi olmayan mallar için kullanılan fıkhî bir tabirdir.
Zekât ve sadaka-i fıtırla yükümlü olmak için kişinin ve bakmakla yükümlü olduğu aile bireylerinin temel ihtiyaçlarından yani havâic-i asliyyeden fazla olarak nisap miktarı mala sahip olma şartı vardır.
Temel ihtiyaçlar, kişinin yaşamını devam ettirmesi için gerekli zaruri şeylerdir. Bir malın temel ihtiyaçtan sayılmasında kullanılan en temel ölçüt o malın kişinin sağlık ve güvenlik içinde yaşamasını temin eden veya buna birinci dereceden yardımcı olan bir özellik taşımasıdır.
Barınma, nafaka(yiyecek, giyecek ve sağlık giderleri) ulaşım, eğitim, ev eşyası, elektrik, su, yakıt, aidat gibi giderler havâic-i asliyyeden sayılır.
Sanat ve mesleğe ait alet ve makineleri kitaplar, güvenlik amacıyla kullanılan aletler de havâic-i asliyye arasındadır.